Rreth fuqisë primare të farave të rrushit

Verërat që kanë një shije më të fortë dhe ngjyrë më të thellë, janë më të pasura me polifenole – substanca bimore, madje edhe më të pasura me OPC e cila tani mban një mbiemër – Vitamina “P”

Rexhep Kryeziu

Ekspert i vreshtarisë dhe verarisë, Zvicër

“Fuqia e rrushit është në bërthamën e tij” – E gjeta në literaturë, e vërtetuar shkencërisht me çdo studim të ri: fara e rrushit përmban një substancë të jashtëzakonshme, OPC, një substancë mbrojtëse në një klasë më vete, një antioksidant që në testet laboratorike është, për shembull, 50 herë më i fortë se vitamina “E” e famshme dhe për njohuri OPC (Pro-Cyanidini-Oligomerik) gjendet vetëm në përqendrime të pakrahasueshme në farat e rrushit.

Ajo që sot duket si një histori suksesi i shkencës moderne të ushqyerjes ka filluar rreth vitit 1990 përmes kuriozitetit dhe rastësisë dhe, duke qenë se është e lidhur ngushtë me personalitetin e autorit, është më pas edhe shumë personale.

Hulumtimi shkencor ka zbuluar se vaji i farës së rrushit të shtypur në të ftohtë u konsiderua vaji më i mirë mjekësor nga farmacistët dhe një produkt kremi bukurie i provuar dhe i testuar nga zonjat e pasura fisnike për shekuj me radhë. Farmacistët e përdorën atë për lëndime, djegie, ulcera, inflamacione dhe një sërë sëmundjesh derisa vaji i farës së rrushit u nxor në vitet 1950. Kjo është ajo që u mësua nga përfaqësues të vjetër të këtij produkti dhe është zbuluar se në kohët e mëparshme njerëzit paguanin, llogaritur me monedhën e sotshme, deri në 800 euro për një shishe të këtij vaji të vlefshëm.

Surprizat pozitive pasuan nga viti 1996 për vajin e farishtave të rrushve dhe ato nuk erdhën vetëm nga juritë që vlerësonin cilësinë; surpriza e madhe ishte një pranim i papritur në të gjithë botën nga mjekët dhe nutricionistët (këshilltarët e ushqimit).

Farishtat e rrushit të pasura me përmbajtjen e OPC
Sot, vaji i farishtave të rrushve është bërë një bum shkencor – dhe mediatik.

Kushdo që fut termin e kërkimit “OPC” ose “Olygomeric ProanthoCyanidin” ose “Procyanidin” në Google do të marrë mijëra vizita, duke përfshirë krahasime të shumta laboratorike, rezultate studimi dhe botime të shumë llojeve.

Gabriela Vonwald në librin e saj „Jungbrunnen OPC – das Natürliche aus Trauben Kern“ thotë: “Natyra na ka dhënë këtë substancë fantastike për të vonuar në mënyrë efektive proceset e plakjes… OPC ka një sërë efektesh në shëndetin dhe mirëqenien tonë.” Ndërsa kolegia e saj Anne Simons (përfshirë “Jetoni të shëndetshëm më gjatë përmes OPC”) flet në leksione të shumta dhe të ndjekura mirë për “OPC, një nga mjetet juridike më efektive kundër plakjes së hershme dhe mungesa e sistemit imunitar – dhe sëmundjet kardiovaskulare të vajit të rizbuluara…” Sigurisht që do të jetë edhe efekti i bukurisë“.

Historia e farës së rrushit është e lashtë dhe ndoshta filloi në kohën romake. Në vitin 1735, një pastor nga Haberschlacht afër Heilbronnit shkroi me entuziazëm për vajin e farës së rrushit të shtypur në të ftohtë në një libër: “Ky është vaji për klasat më të larta!” – autori Wilfrid Heinen.

Hulumtimi dhe analizat krahasuese të shkencëtarit portugez Prof. da Silva se vaji i farës së rrushit të shtypur në të ftohtë përmban OPC, Rezultati: OPC përmban gjithashtu dhe katechinë dhe epikatechinë, të cilat gjithashtu i përkasin kësaj familje të madhe të antioksidantëve më të fortë, si dhe shumë substanca të vlefshme si një përqindje e lartë e vitaminës E, lecitinës dhe acidit linoleik.

Por, ku qëndron sasia e madhe e OPC, e cila, sipas da Silvës, gjendet në farat e rrushit të varieteteve të ndryshme të rrushit në sasi të ndryshme, por gjithmonë në një nivel që është më i lartë se çdo frut tjetër? Këto sasi duhej të përmbaheshin në masë të madhe në “brumin e shtypir” të bërthamave të rrushit.

Nga ky brum i llaçuar nga farishtat e bluara, në analiza kimike u zbulua se mielli i farave të rrushit i marrë në këtë mënyrë ka potencialin më të lartë antioksidues midis ushqimeve: OPC gram për gram, ndërsa në ushqime të tjera mund të zbulohet vetëm në miligramë ose mikrogramë.

Në të njëjtën kohë, rezultatet e hulumtimit erdhën nga shumë vende, si krahasimet midis OPC dhe vitaminës C, të cilat treguan se OPC është 18 herë më e fortë se vitamina C në efektin e saj antioksidues, pra aftësinë e saj për të neutralizuar radikalet e lira shkatërruese. Ky potencial i jashtëzakonshëm u mat në krahasime laboratorike.

Analiza të tjera treguan gjithashtu se OPC është 50 herë më e fortë se vitamina E dhe se familja OPC nga farat e rrushit gjithashtu ka një potencial më të lartë kundër radikalëve të lirë agresivë, që shkatërrojnë qelizat sesa substancat OPC nga bimët e tjera. Natyrisht, kjo na dha inkurajon të përdorim miellin e farave të rrushit si përbërës në ushqime të shumta (zakonisht 4 deri në 10%, Prof. Dieter Treutter nga Qendra Shkencore e Weihenstephan).

Prof. Erich Elstner nga Qendra Shkencore Weihenstephan hulumtoi vlerën redoks të solucioneve ujore dhe acidike me miellin e farave të rrushit VITIS. Kjo vlerë përcakton efektin reduktues (pengues të shkatërrimit) ndaj oksidimeve, d.m.th., shkatërrues të radikalëve të lira. Rezultati është një ndjesi shkencore: mielli natyral i farave të rrushit është edhe më i fortë se vitamina E e pastër, e matur sipas standardit ndërkombëtar Trolox.

Miell i bluar nga bërthamat e rrushit
Një metodë krejtësisht e re për përcaktimin e vlerës potenciale të mbrojtjes së qelizave të ushqimit është analiza e “potencialit të përgjithshëm elektrokimik”: sa më cilësor të jetë një ushqim, aq më gjatë e furnizon trupin me elektrone që mund të neutralizojnë radikalet e lira dhe kështu fizikani i kualifikuar Bernhard Staller nga EQC krahasoi petët nga brumi i farave të rrushit VITIS me spageti të disponueshme në treg duke përdorur këtë proces dhe zbuloi: Potenciali i përgjithshëm elektrokimik i përmendur është në ”Pete Vitis” 200 deri në 400% më të larta se produktet e krahasueshme.

Gjetje të tilla dhe të ngjashme përfundimisht rezultuan në një komunikatë nga Konferenca e Shkencës Ndërdisiplinore IIl. Forumi i farave të rrushit, Trittenheim shtator 2006, i cili është riprodhuar këtu fjalë për fjalë:

1. Stresi oksidativ (ekspozimi i tepërt ndaj radikaleve të lira i shkaktuar nga ushqimi i dobët, ndotja e mjedisit, stresi fizik dhe mendor, rrezet ultraviolet, duhani, etj.) gjithnjë e më shumë po fajësohen si shkaktar për sëmundje të shumta (sëmundje kardiovaskulare, alergji, Alzheimer, kancer. etj). Faktorët klasikë të rrezikut si stresi i gjakut janë gjithashtu të lidhura me: presioni i lartë i gjakut, diabeti dhe/ose pirja e duhanit shoqërohen me rritjen e stresit oksidativ.

2. Dinamika e ushqimeve, aftësia e tyre për të mbrojtur qelizat e trupit tonë nga radikalet e lira nëpërmjet potencialit të tyre antioksidues, është një nga fokuset e rëndësishme kërkimore të kohës sonë. Arsyeja për këtë është rëndësia e mekanizmave mbrojtës antioksidues për shëndetin tonë, e cila është vërtetuar në studime të shumta. Vëmendja e kërkimit po përqendrohet gjithnjë e më shumë në rëndësinë e substancave dytësore bimore (p.sh. procyanidin, kateçini, epikateçini). Sot, potenciali termodinamik dhe elektrokimik po bëhet gjithashtu gjithnjë e më i rëndësishëm në testimin e cilësisë së ushqimit, sepse bën të mundur përcaktimin sasior të vlerës së antioksidantit.

3. Fara e rrushit është veçanërisht e pasur me substanca të tilla të vlefshme. Për shkak të përmbajtjes së jashtëzakonshme të procyanidines (OPC) dhe antioksidantëve të tjerë veçanërisht të fuqishëm, fara e rrushit vjen në: Kushdo që „ha“ farat e rrushit (përmes frutëve të rrushit , pirjes së verës, ulës se farishtave dhe miellit te farishtave të rrushit) bën një jetë më të shëndetshme ku padyshim që luan një rol të veçantë në këtë kontekst. Kjo hap një perspektivë për farën e rrushit me një efekt që është më e madhe se ajo e vitaminës C dhe vitaminës E.

4. Bernhard Staller në rezultatet e hulumtimit të diskutuara në Forumin e Farave të Rrushit sugjerojë se produktet e prodhuara nga farat e rrushit janë të përshtatshme për të luftuar stresin oksidativ dhe për të stabilizuar ose përshpejtuar proceset e shëndetit dhe rimëkëmbjes në trupin tonë. Ka shumë për të sugjeruar se produktet e farave të rrushit, me potencialin e tyre të jashtëzakonshëm antioksidues, zënë një pozicion të veçantë midis ushqimeve dhe për këtë arsye rekomandohen veçanërisht si pjesë e dietës ditore.

Ekstrakt nga bërthama e rrushit OPC
Një leksion nga Anne Simons mbi paradoksin francez dhe sekreti që quhet OPC. Franca është një nga rajonet me prestigjioze te prodhimit të verës në botë, si ne aspektin e cilësisë ashtu dhe të sasisë. Vera është kultivuar dhe shtrydhur në hapësirën ku tani gjendet, në Republikën Franceze që nga viti 400 para erës së re. Përqindja e konsumit të alkoolit në vitin 1951 ne France ishte tre herë më e lartë sesa në SHBA.

OPC shënjon termin mjekësor procyanidines oligomeric dhe përshkruan një grup molekulash që ndodhin në lëvoren e thelpinjve të arrave, në bërthamat ose në lëkurën e kokrrës dhe bërthamën e rrushit të kuq. Paradoksi prej kohësh është parë në faktin se francezët kishin një rrezik shume të ulët të vdekjes nga sëmundjet e sistemit kardiak, megjithëse faktorët e rrezikut i kishin më të shumta sesa popujt e tjerë në Evropë. Pra, është një gjendje lëvizjeje, një dietë me yndyrë të lartë dhe mbi të gjitha konsum më të theksuar të alkoolit.

Zgjidhja e “paradoksit” qëndron në verën e kuqe, të cilën francezët e konsumojnë rregullisht për arsye kulturore. Për shkak se vera e kuqe, në kontrast me verën e bardhë, është shtrydhur në pure, domethënë me lëvoren, bërthamë dhe rrjedhjet e rrushit, fermentimi rezulton në një përqindje të lartë të atyre OPC molekulave polifenolike – flavonole në verë që e bëjnë pijen sidomos kundëroksidative me efekte të ndikueshme kundër kolesterinës dhe me qarkullim të mirë të gjakut. /Telegrafi/