A është dushi i ftohtë i mirë për shëndetin? Çfarë thotë shkenca

Ju mund të keni parë njerëz që kërcejnë në dete të ftohta ose banja elegante me akull, duke pretenduar se janë të mira për shëndetin e zemrës, rikuperimin e muskujve, stresin dhe më shumë.

Praktika e zhytjes në ujë të ftohtë, një lloj krioterapie ose terapi e ftohtë, e cila mund të aplikohet për qëllime mjekësore ose terapeutike në mënyra të ndryshme është shumë e praktikuar, me pretendimin se janë të mira për shëndetin e zemrës, rikuperimin e muskujve, stresin dhe më shumë.

Mund të bëhet nëpërmjet akullit, ujit ose ajrit, duke përfshirë kriokirurgjinë për lezione, pako akulli për ënjtje, ose nëpërmjet banjave me akull për qëllime të ndryshme.

Ekziston një histori e gjatë e njerëzve që zhyten në ujë të ftohtë për përfitimet e supozuara shëndetësore, duke patur gjurmë deri në Greqinë e lashtë. Në kohët moderne, disa njerëz pyesin nëse dushet e ftohta, një formë më e aksesueshme e këtij trendi, mund të ketë apo jo benefite?

“Hulumtimi është shumë, shumë i hollë sa i përket vetë dusheve të ftohta,” tha Dr. Corey Simon, një profesor i asociuar në departamentin e kirurgjisë ortopedike në Universitetin Duke dhe bashkëpunëtor i lartë në Qendrën e Plakjes. Ka të paktën 100 studime, disa prej të cilave janë dekada të vjetra ose kanë probleme metodologjike, dhe shumica gjithashtu kanë një numër të ulët pjesëmarrësish, të cilët zakonisht janë të rritur të rinj të shëndetshëm, tha Simon.

Por ekspertët kanë ide se pse dushi i ftohtë mund të funksionojë, bazuar në atë që ka prova shkencore, shtoi ai.

Shëndeti mendor dhe i zemrës

Simon mendon se shumica e përfitimeve të dushit të ftohtë vijnë nga procesi psikologjik i përshtatjes dhe tejkalimit të një stresi – në këtë rast, uji i ftohtë.

Personat që bënin dush me një temperaturë uji deri nga 10 gradë Celsius deri në 14 gradë Celsius, për një minutë në ditë për dy javë – raportuan nivele më të ulëta stresi, sipas një teorie. Studimi i vitit 2022 i botuar në revistën Current Psychology. Përfitimet ishin më të forta kur pjesëmarrësit bënin dush pasi bënin disa raunde të teknikës së frymëmarrjes që përfshinte frymëmarrje të thellë, nxjerrje dhe mbajtje të frymëmarrjes.

Simon bën një dush të ftohtë një ose dy herë në javë, gjë që ai tha se e ka ndihmuar atë të bëhet më i freskët mendërisht në përgjithësi pasi praktika e detyron atë të përpunojë “vuajtjet”.

Dushi i ftohtë mund të përmirësojë gjithashtu disponimin dhe energjinë ose vigjilencën mendore, të cilën Dr. Rachelle Reed, një fiziologe ushtrimesh në Athinë, Gjeorgji, tha se e ka përjetuar.

“Ju ndiheni paksa të gëzuar dhe kjo mendohet se është të paktën pjesërisht për shkak të rritjes së neurotransmetuesve epinefrinë, norepinefrinë dhe dopaminë”, tha ajo.

Këto përfitime psikologjike mund të jenë gjithashtu një arsye kryesore pse disa njerëz ndjejnë se dushi i ftohtë redukton dhimbjen e tyre, tha Simon.

Gjatë terapisë zhytëse të të ftohtit, goditja e temperaturës mund të stresojë shkurtimisht sistemin kardiovaskular, presionin e lartë të gjakut, rrahjet e zemrës dhe ritmin e frymëmarrjes, thanë ekspertët. Por ky hiperaktivitet mund të çojë në përmirësimin e qarkullimit të gjakut pasi trupi duhet të punojë për t’u kthyer në gjendjen e tij normale dhe për t’u ngrohur, tha Reed. Dushi i ftohtë teorikisht mund të prodhojë të njëjtin efekt në një farë mase. Thënë kështu, njerëzit që kanë probleme kardiovaskulare, probleme të qarkullimit të gjakut, probleme të ndjeshmërisë – të tilla si sëmundja e Raynaud ose neuropatia – ose diabeti nuk duhet të provojnë dush të ftohtë pa folur më parë me një mjek, thanë ekspertët. E njëjta gjë vlen edhe për ato që janë shtatzënë, kanë kryer kohët e fundit operacion, ose janë nën ndikimin e alkoolit ose drogës.

Njerëzit kanë vdekur nga testimi i terapisë së ftohtë, tha Simon, kështu që ky nuk duhet të injorohet.

Mbështetja e imunitetit

Dushi i ftohtë mund të ndihmojë gjithashtu në mbështetjen e sistemit imunitar. Në një studim të majit 2014 , autorët testuan nëse sistemi imunitar i një grupi të vogël burrash holandezë mund të përmirësohej duke praktikuar meditim, frymëmarrje të thellë dhe dush të ftohtë për 10 ditë. Kur autorët administruan një infeksion bakterial nëpërmjet injektimit, pjesëmarrësit e studimit që kishin përdorur teknikat e mirëqenies kishin më pak simptoma. Ata pjesëmarrës gjithashtu prodhuan më shumë kimikate anti-inflamatore dhe më pak proteina inflamatore në përgjigje të infeksionit.

Por Simon nuk është i sigurt se ky rezultat është plotësisht pozitiv, pasi kërkimet e fundit kanë filluar të sugjerojnë se ulja e përgjigjes inflamatore ndaj sëmundjes së përkohshme mund të zgjasë ose parandalojë shërimin, tha ai. Inflamacioni kronik, jo inflamacioni akut, është problemi më i madh, tha Simon. Studimi holandez gjithashtu nuk pasqyron efektivitetin individual të tre teknikave: meditim, frymëmarrje të thellë dhe dush të ftohtë.

Sidoqoftë, një studim i shtatorit 2016 me bazë në Holandë zbuloi se njerëzit që kaluan 30 deri në 90 sekonda duke bërë dush të ftohtë, përjetuan një reduktim prej 29% të sasisë së kohës që mungonin nga puna për shkak të sëmundjes.

Dushi i ftohtë mund të jetë i dobishëm në lidhje me fitnesin si një mënyrë për të lehtësuar dhimbjen e muskujve – por jo menjëherë pas një stërvitjeje me rezistencë , tha Reed. Ai rekomandoi përdorimin e terapisë së ftohtë vetëm në ditët e pushimit nga stërvitja. Përveç kësaj, dushi i ftohtë mund të rrisë përkohësisht metabolizmin, por nuk është lidhur me humbjen e peshës./ CNN